|
Ποια είναι η ψυχολογική εικόνα του δράστη ενός εγκλήματος που συνταράσσει και προκαλεί τη φρίκη και τον αποτροπιασμό της κοινωνίας
Γράφει ο Τηλέμαχος Φιλιππίδης ομότιμος καθηγητής Ποινικού Δικαίου ΑΠΘ και Δικαστικής Ψυχολογίας
Καταρχήν κάθε ανθρωποκτονία εκ προθέσεως, δηλαδή αφαίρεση της ζωής, που είναι το ύπατο έννομο αγαθό του ανθρώπου, είναι πράξη απεχθής, πράξη μισητή, προκαλούσα την αποστροφή.
Τη φρίκη όμως και τον αποτροπιασμό της κοινής γνώμης προκαλεί η ιδιαζόντως απεχθής ανθρωποκτονία, κατά την οποία ο δράστης ενεργεί με βάναυση αγριότητα ή ο δράστης με σκληρή και ανηλεή διάθεση προκαλεί βαρείς σωματικούς πόνους ή αφόρητους ψυχικούς βασανισμούς στο θύμα! Επίσης όταν ο δράστης ενεργεί κατά θύματος ανυπόπτου ή μη δυναμένου να αμυνθεί (επικράτησε κατά τις τελευταίες δεκαετίες ή απεχθής πράξη να λέγεται “ειδεχθής”. Ο όρος δεν είναι απολύτως εύστοχος, διότι ειδεχθής σημαίνει δυσειδής, δύσμορφος, με αποκρουστική όψη).
Δράστες αυτών των εγκλημάτων είναι συνήθως οι συναισθηματικώς ψυχροί εγκληματίες. Είναι οι τελούντες το έγκλημα εν ψυχρώ κατά παραγγελία και επί χρήμασι. Είναι επίσης οι αδίστακτοι, οι οποίοι σκέπτονται μόνον το προσωπικό όφελος, δεν υπολογίζουν φραγμούς, είναι εντόνως εγωκεντρικοί, ουδαμώς επηρεάζονται από νουθεσίες, συμβουλές ή προτροπές (τις οποίες σκοπίμως απωθούν) και στερούνται παντελώς αλτρουιστικών συναισθημάτων. Στην κατηγορία αυτή μπορεί να υπαχθούν και οι φανατικοί εγκληματίες.
Τον αποτροπιασμό της κοινής γνώμης προκαλούν και οι ανθρωποκτονίες που τελούνται από σαδιστική ή ψυχανώμαλη ροπή (φινολαγνεία).
Όλοι αυτοί οι δράστες ψυχολογικώς εμφανίζουν πλήρη αναλγησία και απάθεια έναντι του θύματος. Βεβαίως κατέχονται από κάποια διέγερση, την οποίαν έχουν όλοι οι άνθρωποι, όταν εκτελούν κάποιο σημαντικό έργο.
Χαρακτηριστικό όλων αυτών των δραστών είναι ότι μετά την πράξη δεν επιδεικνύουν ειλικρινή μεταμέλεια.
Αντιθέτως, ειλικρινή μεταμέλεια επιδεικνύουν οι δράστες ιδιαζόντως απεχθών ανθρωποκτονιών, οι τελούντες την πράξη “εν βρασμώ ψυχικής ορμής” (ή σε “κοχλάζουσα έξαψη της οργής”, όπως λέγει ο βαυαρικός ποινικός κώδιξ, από τον οποίον περιλάβαμε τη διάταξη). Είναι μια πρωτόγονη εκρηκτική αντίδραση ή πρωτόγονη βραχυκυκλωτική αντίδραση, η οποία παραλύει τις ανασχετικές δυνάμεις του ανθρώπου και παρακάμπτεται το λογικό στοιχείο και εκδηλώνεται με μεγάλη ταχύτητα και σφοδρότητα. Εκδηλώνεται δε και επί του κανονικού ψυχολογικώς ανθρώπου, δηλ. του πνευματικώς - ψυχικώς υγιούς ανθρώπου και προκαλεί παροδικώς διατάραξη της συνειδήσεως.
Ο δράστης εν βρασμώ ψυχικής ορμής ενεργεί συνήθως φανερά (δεν δρα υπούλως) και μετά την πράξη παραδίδεται οικειοθελώς στις αρχές.
Αξίζει να σημειωθούν και ορισμένα εγκλήματα, που εσχάτως συντάραξαν την κοινή γνώμη. Ο δράστης πλήττει το θύμα με δεκάδες μαχαιριές. Συνεχίζει να μαχαιρώνει το θύμα του με σφοδρότητα και μανία και όταν ακόμη έχει επέλθει ο θάνατος.
Συνήθως ο κανονικός άνθρωπος, όταν δει να εκτινάσσεται το αίμα, κλονίζεται και εγκαταλείπει την προσπάθεια.
Ενώ οι στυγεροί φονείς επί τη θέα του ασπαίροντος σώματος και του ρέοντος αίματος καταλαμβάνονται από ένα είδος μέθης και ψυχικής ευφορίας. Το φρικιαστικό αυτό φαινόμενο η εγκληματολογία το ονομάζει “το σύνδρομο της μέθης επί τη θέα του αίματος”.
Τέλος, οφείλουμε να τονίσουμε ότι η εγκληματικότης των ψυχασθενών δεν είναι μεγαλύτερη από τη συνήθη εγκληματικότητα.
Ειδικότερα επί μανιοκαταθλιπτικής ψυχώσεως, η μελαγχολία και η κατάθλιψη σπανίως γίνεται αιτία εγκλημάτων. Ο πάσχων βεβαίως έχει ροπή προς αυτοκτονία (αυτοαφανισμό), οσάκις δε οδηγείται προς το φόνο σκοτώνει συνήθως μέλη της οικογενείας του ή προσφιλή πρόσωπα όχι από μίσος αλλά ένεκα της αγάπης του προς αυτά, διά να τα απαλλάξει από τη δυστυχία τους, όπως νομίζει στα παραληρήματά του. Και εν συνεχεία αυτοκτονεί.
Στην περίπτωση της σχιζοφρένειας υπάρχουν βεβαίως βίαιες παρορμήσεις, έντονες ψυχοκινητικές εκδηλώσεις, ψευδαισθήσεις και παραλυτικές ιδέες, αλά οι εκδηλώσεις αυτές είναι τόσο καταφανείς, ώστε ο πάσχων τελεί κατά κανόνα υπό επίβλεψη.
Πηγή από http://www.makthes.gr
Τη φρίκη όμως και τον αποτροπιασμό της κοινής γνώμης προκαλεί η ιδιαζόντως απεχθής ανθρωποκτονία, κατά την οποία ο δράστης ενεργεί με βάναυση αγριότητα ή ο δράστης με σκληρή και ανηλεή διάθεση προκαλεί βαρείς σωματικούς πόνους ή αφόρητους ψυχικούς βασανισμούς στο θύμα! Επίσης όταν ο δράστης ενεργεί κατά θύματος ανυπόπτου ή μη δυναμένου να αμυνθεί (επικράτησε κατά τις τελευταίες δεκαετίες ή απεχθής πράξη να λέγεται “ειδεχθής”. Ο όρος δεν είναι απολύτως εύστοχος, διότι ειδεχθής σημαίνει δυσειδής, δύσμορφος, με αποκρουστική όψη).
Δράστες αυτών των εγκλημάτων είναι συνήθως οι συναισθηματικώς ψυχροί εγκληματίες. Είναι οι τελούντες το έγκλημα εν ψυχρώ κατά παραγγελία και επί χρήμασι. Είναι επίσης οι αδίστακτοι, οι οποίοι σκέπτονται μόνον το προσωπικό όφελος, δεν υπολογίζουν φραγμούς, είναι εντόνως εγωκεντρικοί, ουδαμώς επηρεάζονται από νουθεσίες, συμβουλές ή προτροπές (τις οποίες σκοπίμως απωθούν) και στερούνται παντελώς αλτρουιστικών συναισθημάτων. Στην κατηγορία αυτή μπορεί να υπαχθούν και οι φανατικοί εγκληματίες.
Τον αποτροπιασμό της κοινής γνώμης προκαλούν και οι ανθρωποκτονίες που τελούνται από σαδιστική ή ψυχανώμαλη ροπή (φινολαγνεία).
Όλοι αυτοί οι δράστες ψυχολογικώς εμφανίζουν πλήρη αναλγησία και απάθεια έναντι του θύματος. Βεβαίως κατέχονται από κάποια διέγερση, την οποίαν έχουν όλοι οι άνθρωποι, όταν εκτελούν κάποιο σημαντικό έργο.
Χαρακτηριστικό όλων αυτών των δραστών είναι ότι μετά την πράξη δεν επιδεικνύουν ειλικρινή μεταμέλεια.
Αντιθέτως, ειλικρινή μεταμέλεια επιδεικνύουν οι δράστες ιδιαζόντως απεχθών ανθρωποκτονιών, οι τελούντες την πράξη “εν βρασμώ ψυχικής ορμής” (ή σε “κοχλάζουσα έξαψη της οργής”, όπως λέγει ο βαυαρικός ποινικός κώδιξ, από τον οποίον περιλάβαμε τη διάταξη). Είναι μια πρωτόγονη εκρηκτική αντίδραση ή πρωτόγονη βραχυκυκλωτική αντίδραση, η οποία παραλύει τις ανασχετικές δυνάμεις του ανθρώπου και παρακάμπτεται το λογικό στοιχείο και εκδηλώνεται με μεγάλη ταχύτητα και σφοδρότητα. Εκδηλώνεται δε και επί του κανονικού ψυχολογικώς ανθρώπου, δηλ. του πνευματικώς - ψυχικώς υγιούς ανθρώπου και προκαλεί παροδικώς διατάραξη της συνειδήσεως.
Ο δράστης εν βρασμώ ψυχικής ορμής ενεργεί συνήθως φανερά (δεν δρα υπούλως) και μετά την πράξη παραδίδεται οικειοθελώς στις αρχές.
Αξίζει να σημειωθούν και ορισμένα εγκλήματα, που εσχάτως συντάραξαν την κοινή γνώμη. Ο δράστης πλήττει το θύμα με δεκάδες μαχαιριές. Συνεχίζει να μαχαιρώνει το θύμα του με σφοδρότητα και μανία και όταν ακόμη έχει επέλθει ο θάνατος.
Συνήθως ο κανονικός άνθρωπος, όταν δει να εκτινάσσεται το αίμα, κλονίζεται και εγκαταλείπει την προσπάθεια.
Ενώ οι στυγεροί φονείς επί τη θέα του ασπαίροντος σώματος και του ρέοντος αίματος καταλαμβάνονται από ένα είδος μέθης και ψυχικής ευφορίας. Το φρικιαστικό αυτό φαινόμενο η εγκληματολογία το ονομάζει “το σύνδρομο της μέθης επί τη θέα του αίματος”.
Τέλος, οφείλουμε να τονίσουμε ότι η εγκληματικότης των ψυχασθενών δεν είναι μεγαλύτερη από τη συνήθη εγκληματικότητα.
Ειδικότερα επί μανιοκαταθλιπτικής ψυχώσεως, η μελαγχολία και η κατάθλιψη σπανίως γίνεται αιτία εγκλημάτων. Ο πάσχων βεβαίως έχει ροπή προς αυτοκτονία (αυτοαφανισμό), οσάκις δε οδηγείται προς το φόνο σκοτώνει συνήθως μέλη της οικογενείας του ή προσφιλή πρόσωπα όχι από μίσος αλλά ένεκα της αγάπης του προς αυτά, διά να τα απαλλάξει από τη δυστυχία τους, όπως νομίζει στα παραληρήματά του. Και εν συνεχεία αυτοκτονεί.
Στην περίπτωση της σχιζοφρένειας υπάρχουν βεβαίως βίαιες παρορμήσεις, έντονες ψυχοκινητικές εκδηλώσεις, ψευδαισθήσεις και παραλυτικές ιδέες, αλά οι εκδηλώσεις αυτές είναι τόσο καταφανείς, ώστε ο πάσχων τελεί κατά κανόνα υπό επίβλεψη.
Πηγή από http://www.makthes.gr